Door Hans Schuit, reisdeelnemer

Deze school ligt in Ashland, op de grens van het Northern Cheyenne reservaat in Montana. Hij is in 1884 gesticht door de zusters Ursulinen. De school die op dit moment onderwijs verzorgt voor meer dan 700 kinderen en adolescenten was het eerste project dat door de NANAI financieel werd ondersteund (meer dan 40 jaar geleden).

Wat begon als een ‘small tour’ veranderde door het enthousiasme van onze ‘gids’, Lynette Myrstol, in een twee uur durende rondleiding. Rode draad in haar verhaal is dat de school weliswaar ‘katholiek’ was, maar nadrukkelijk op zoek is naar de verbinding tussen de waarden en normen vanuit het katholieke geloof en die van de Indiaanse gemeenschap. Die verbinding is een voortdurende zoektocht, waarvoor geen panklare recepten bestaan.

Ik zelf, katholiek opgevoed maar inmiddels een jaar of 30-35 uitgeschreven – en in mijn jeugd gefascineerd door Arendsoog en Witte Veder, Winnetou en Old Shatterhand – was en ben benieuwd naar de manier waarop zo’n school zoekt naar verbindingen tussen Indiaanse cultuur en het katholicisme.

Lynette Myrstol maakte bij de start al duidelijk dat de school in de eerste jaren veel fouten heeft gemaakt: het afkeuren van de Indiaanse taal en cultuur. Het allerergste voorbeeld was misschien nog wel het haren afknippen bij de Indiaanse kinderen die de school bezochten. Inmiddels verzorgt de school met de hulp van ouders en andere vrijwilligers onderwijs in de eigen taal en cultuur. Daarnaast wordt ook serieus werk gemaakt van een min of meer regulier programma op het niveau van de Elementary School en de High School. Hiervoor ontvangt de school geen overheidsbijdrage. De school is puur afhankelijk van giften.

‘Onderwijs is geen doel op zich’ voor de school volgens Lynette. Het gaat St. Labre eerder om vorming tot mensen die zelf verantwoordelijkheid kunnen dragen, een zelfstandig bestaan kunnen opbouwen en een bijdrage kunnen leveren aan hun gemeenschap. Veel Indiaanse normen en waarden komen overeen met de waarden van het Katholicisme. Dat is ook altijd mijn overtuiging geweest. Islam, Christendom en Jodendom komen in de kern met elkaar overeen. De kernwaarden worden alleen door mollahs, rabbijnen en priesters vaak vervormd om andere, meestal wereldse doelen te dienen. Ik weet dat het Christendom veel waarde hecht aan rentmeesterschap (= verantwoord omgaan met de natuurlijke rijkdommen), dat er binnen de Islam een stroming is die sterke trekken van het humanisme vertoont, dat de Joodse filosoof Spinoza uitgekotst werd door de eigen rabbijnen en geloofsgemeenschap. Eigenlijk is de basis van alle religies een boodschap van liefde en respect voor andere mensen en voor de natuur.

Zonder het zelf in actie gezien te hebben – de leerlingen waren naar huis (vrijdagmiddag) – ben ik overtuigd van de goede intenties van de mensen van St. Labre om de verbinding te zoeken tussen de Indiaanse wereld en de wereld van het Katholicisme. In de kerk zijn geen banken maar losse stoelen, zodat er ruimte gemaakt kan worden voor dansers en zangers/drummers, de priester leidt de kerkdienst in een mooi Indiaans versierd gewaad van hertenvel. Maar het blijft wel het integreren van Indiaanse elementen in een Katholieke eredienst, en niet andersom. Ook doet het wat vreemd aan dat Indiaanse kinderen uit klas 1 en 2 van de basisschool tekeningen maken waarin zij Jezus vragen om hen te helpen om naar hun ouders te luisteren of – grappig – ervoor te zorgen dat zij hun tanden poetsen.

Aan de andere kant zie ik dat de school moeite doet om kinderen goed te voeden (voor de externen ontbijt en lunch, voor de internen 24/7), aandacht te geven aan sociale veiligheid: de slaapzalen voor de internen (85 kinderen) hebben geen deuren. Daarnaast wordt er serieus werk gemaakt van lessen in de eigen taal en cultuur. Daarom ben ik geneigd om de mensen van St.Labre het voordeel van de twijfel te geven. Ik ervaar veel betrokkenheid bij de mensen die we gesproken hebben om de kinderen te leiden naar een leven als verantwoordelijke volwassenen. Dat zou ik de kinderen op de wachtlijst van St. Labre ook gunnen ….